పహల్గామ్ ఉగ్రదాడి తర్వాత భారత్ ఎప్పుడు ఏం చేస్తుందోనని పాకిస్థాన్ వణికిపోతోంది. ఈ నేపథ్యంలో పాకిస్థాన్ కరాచీ, లాహోర్ ఎయిర్‌స్పేస్‌పై ఆంక్షలు విధించింది. ఇదే సమయంలో, భారత్ కూడా పాకిస్థాన్ విమానాలను తన భూభాగం గుండా వెళ్లకుండా నిషేధించింది. ఈ నిర్ణయాలు ఎందుకు వచ్చాయి? వీటి వల్ల విమానయాన రంగంపై ఎలాంటి ప్రభావం ఉంటుంది? భారత్-పాకిస్థాన్ సంబంధాలపై ఇవి ఎలా పనిచేస్తాయి?
పాకిస్థాన్ తన కరాచీ, లాహోర్ ఫ్లైట్ ఇన్ఫర్మేషన్ రీజియన్స్ లో నిర్దిష్ట భాగాలను మే 1 నుంచి మే 31 వరకు తాత్కాలికంగా మూసివేసింది. ఈ ఆంక్షలు ప్రతి రోజు ఉదయం 4 నుంచి 8 గంటల వరకు అమలులో ఉంటాయి. భద్రతా కారణాలతో ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నట్లు పాకిస్థాన్ ఎయిర్‌పోర్ట్స్ అథారిటీ నోటీస్ టు ఎయిర్‌మెన్ ద్వారా తెలిపింది. ఈ ఆంక్షల వల్ల పాకిస్థాన్ ఇంటర్నేషనల్ ఎయిర్‌లైన్స్ ఇస్లామాబాద్ నుంచి గిల్గిట్, స్కార్డుకు ఆరు రౌండ్-ట్రిప్ విమానాలను రద్దు చేసింది.
ఇటు భారత్ కూడా పాకిస్థాన్ విమానాలపై ఆంక్షలు విధించింది. ఏప్రిల్ 30 నుంచి మే 23 వరకు పాకిస్థాన్‌లో రిజిస్టర్ అయిన విమానాలు, పాకిస్థాన్ ఎయిర్‌లైన్స్ లేదా ఆపరేటర్లు నడిపే విమానాలు, సైనిక విమానాలతో సహా పాకిస్థాన్ కు చెందిన ఏ విమానమూ భారత ఎయిర్‌స్పేస్‌లోకి ప్రవేశించకుండా నిషేధించారు. ఈ నిర్ణయం ఢిల్లీ, ముంబై, చెన్నై, కోల్‌కతా ఫ్లైట్ ఇన్ఫర్మేషన్ రీజియన్స్‌లో అమలులో ఉంది. ఈ చర్య పహల్గాం ఉగ్రదాడి తర్వాత భారత్-పాకిస్థాన్ ఉద్రిక్తతల నేపథ్యంలో వచ్చింది.
పాకిస్థాన్ ఎయిర్‌స్పేస్ ఆంక్షలు, భారత్ నిషేధం విమానయాన రంగంపై గణనీయమైన ప్రభావం చూపుతున్నాయి. పాకిస్థాన్ ఇంటర్నేషనల్ ఎయిర్‌లైన్స్ కౌలాలంపూర్ వంటి గమ్యస్థానాలకు చైనా గుండా ఎక్కువ సమయం తీసుకునే రూట్లను వాడాలి. ఈ రూట్లు విమాన దూరాన్ని మూడు గంటల వరకు పెంచుతాయి. భారత్ నిషేధం వల్ల PIA ఆర్థిక ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటుంది, ఎందుకంటే ఇది ఇప్పటికే అప్పుల్లో ఉంది. భారత విమానాలు యూరప్, ఉత్తర అమెరికా, మిడిల్ ఈస్ట్ గమ్యస్థానాలకు అరేబియా సముద్రం గుండా ఎక్కువ దూరం ప్రయాణించాలి. ఈ మార్పులు కొత్త సవాళ్లు ఎదరవుతాయి.
ఇలాంటి ఎయిర్‌స్పేస్ నిషేధాలు గతంలో కూడా జరిగాయి. 2019లో పుల్వామా దాడి, బాలాకోట్ ఎయిర్‌స్ట్రైక్ తర్వాత పాకిస్థాన్ భారత విమానాలను తన ఎయిర్‌స్పేస్‌లోకి అనుమతించలేదు. ఈ నిషేధం ఐదు నెలల పాటు కొనసాగి, భారత ఎయిర్‌లైన్స్‌కు 700 కోట్ల రూపాయల నష్టం వాటిల్లింది. పాకిస్థాన్ కూడా ఓవర్‌ఫ్లైట్ ఫీజుల రూపంలో 250 కోట్ల రూపాయల ఆదాయాన్ని కోల్పోయింది.
పాకిస్థాన్ కూడా ఏప్రిల్ 24 నుంచి భారత రిజిస్టర్డ్ విమానాలను తన ఎయిర్‌స్పేస్‌లోకి అనుమతించడం లేదు. ఈ నిషేధం మే 25 వరకు కొనసాగుతుంది. దీని వల్ల ఎయిర్ ఇండియా, ఇండిగో వంటి భారత ఎయిర్‌లైన్స్ యూరప్, ఉత్తర అమెరికా, మిడిల్ ఈస్ట్ విమానాలను అరేబియా సముద్రం గుండా రీరూట్ చేస్తున్నాయి. ఈ రూట్లు 2-2.5 గంటలు ఎక్కువ సమయం తీసుకుంటాయి, ఇంధన ఖర్చులు పెరుగుతాయి.
ఈ ఎయిర్‌స్పేస్ ఆంక్షలు, నిషేధాలు భారత్-పాకిస్థాన్ సంబంధాలను మరింత దిగజార్చాయి. భారత్ ఈ చర్యలను పహల్గాం దాడికి ప్రతీకారంగా తీసుకుంటుందని, పాకిస్థాన్ తన భద్రతా ఆందోళనల కోసం ఆంక్షలు విధిస్తోందని చెబుతున్నాయి. రెండు దేశాలూ దౌత్యపరమైన సంకేతాలను పంపుతున్నాయి. ఆర్థికంగా, భారత ఎయిర్‌లైన్స్‌కు ఇంధన ఖర్చులు, టికెట్ ధరల పెరుగుదల సమస్యలుగా ఉన్నాయి. పాకిస్థాన్ ఓవర్‌ఫ్లైట్ ఫీజుల ఆదాయాన్ని కోల్పోతోంది.
